Toewijzing sociale huurwoningen in Oisterwijk kan anders

1 juli 2020

Oisterwijk moet de komende jaren veel bouwen om aan de groeiende woningbehoefte te voorzien. De raad struikelt regelmatig over welke woningen zij moet bouwen en hoe deze toe te wijzen. Met een wachtlijst voor sociale huurwoningen bijna zo lang als die van Utrecht en Amsterdam is het belangrijk dat de raad een zorgvuldige toewijzingssysteem toepast bij nieuw en vrijgekomen huizen. Wat blijkt: Toewijzen op leeftijd en inkomen kan beter!

door Stephen Bell  – PIT Onderzoek

Met lange wachtlijsten schrijven mensen zich al jaren steeds eerder in voor een sociale huurwoning, of ze er nu naar op zoek zijn of niet. Voor het geval dat ze niet in de privésector een geschikte huur- of koopwoning vinden, kunnen ze dan altijd terugvallen op hun inschrijftijd. Bij woonstichting Leystromen geldt de regel: hoe langer de inschrijftijd des te groter het aanbod. Het lijkt erop dat mensen daarom ook hamsteren met inschrijfjaren, zo zou in 2016 slechts twee van de drie inschrijvers niet eens reageren op aangeboden woningen. Wellicht wordt het tijd voor een meer geschikt systeem voor toewijzing op maat?

Huidige situatie

De ministerie van wonen liet in 2016 al weten dat inschrijfjaren tegenwoordig zelden strookt met hoe lang iemand daadwerkelijk zoekt naar een sociale huurwoning. Een woordvoerder van Leystromen liet weten dat men in gemeente Oisterwijk eigenlijk gemiddeld maar 8,5 maand actief naar een woning zoekt. Maar toch is het noodzakelijk dat je eerst een flink aantal inschrijfjaren opbouwt, aangezien je ‘concurreert’ met mensen met veel inschrijfjaren. Sinds de jaren negentig worden de meeste corporatiewoningen verdeeld via dit zogenaamde aanbodmodel, waarbij de woningen toegewezen op volgorde van inschrijfduur. Wellicht is het tijd om meer te kijken naar behoeften van de mensen zelf. De Leye is één van de plekken waar gebouwd kan worden (Bron: Gemeente Oisterwijk)

Weigeraars

Gemeenten mogen regels opnemen in hun huisvestingsverordening om de toewijzing van woningen te sturen om onevenwichtige en onrechtvaardige effecten van schaarste tegen te gaan. Bijna de helft van de gemeenten maakt hier gebruik van, Oisterwijk slechts in kleine mate. Bij de voormalige basisschool De Wingerd worden volgende week 14 flexwoningen opgeleverd die toegewezen worden aan mensen met een inschrijftijd korter dan 5 jaar. Ze mogen dan maximaal 2 jaar in hun woning blijven, maar verliezen niet hun inschrijfjaren. Ook mogen de kandidaten niet eerder een woningen hebben geweigerd.

Scheefhuurders

Het is belangrijk dat families de grote woningen, en starters die alleen wonen de kleine woningen krijgen. Op dit moment maakt een enkele persoon met heel veel jaren inschrijftijd meer kans op een woning dan een gezin met minder inschrijfjaren; dat zou met toewijzingsregels beter aangepakt kunnen worden. Ook worden families die na vertrek van hun kinderen naar een kleinere woning willen, niet aangespoord om te verhuizen. Sterker nog, het wordt onbedoeld ontmoedigd door middel van huuropslag.

Alternatieven

Uit onderzoek van onze redactie bleek vorig jaar dat er slechts drie woningen per jaar aan jeugd worden toegewezen, terwijl de samenleving stelselmatig klaagt over woningtekort voor hun opgroeiende jeugd. Met nieuwe flexsystemen weten wooncorporaties door heel Nederland vaak mensen die echt haastig op zoek zijn naar een woning te helpen, waaronder jongeren die geen tijd hebben voor wachtlijsten. Situatieschets van mogelijke toekomstige woningbouw rondom KVL (Bron: Gemeente Oisterwijk)

Motivatiebrief

Sommige coöperaties zijn zelfs volledig van de wachtlijsten afgestapt, zoals Trudo in Eindhoven, die nu alleen met loting en motivatiebrieven werkt. Zo verdwijnen ‘slapende’ inschrijvers van de lijsten en worden de juiste mensen in de juiste woningen gezet. Werken met motivatiebrieven heeft ook effect op de leefbaarheid van een buurt. ”Dan zoek je kartrekkers of initiatiefnemers met bepaalde waarden of kwaliteiten om andere bewoners te helpen, motiveren, begeleiden of enthousiast te krijgen”, aldus Sebastiaan Mol, communicatieadviseur bij Trudo. En zo heeft de overheid ook een norm opgenomen in de wet voor huishoudens met een beperkt inkomen. Mensen met een hoger inkomen krijgen een woning met een hogere huur en zo blijft wonen voor huishoudens met een laag inkomen betaalbaar. Er is in Oisterwijk echter geen maximum inkomen ingesteld voor sociale huurwoningen! Dit meteen aan het begin toepassen kan direct al scheefhuur voorkomen.